*معنای دقیق کلمات عاشورا و تاسوعا چیست ؟*

اکثر قریب به اتفاق اهل لغت این تصور را داشته‌اند که ، چون عشر و عاشر از یک ریشه‌اند 

و واقعه کربلا هم در دهم ماه محرم اتفاق افتاده است.

پس ، عاشورا یعنی دهم محرم ؛ 

و بر همین قیاس تاسوعا را نیز که با تسع و تاسع شباهت ظاهری دارند روز نهم ماه محرم گفته‌اند .

*اما*  این معنا به دلایل زیر اشتباه است.

*آیا*  واژه عاشورا برای دهم ماه‌های دیگر نیز به کار می‌رود ؟ 

مثلاً ، آیا شنیده شده است که کسی به دهم ماه رجب هم عاشورا گفته باشد ؟ 

یا این مفهوم مختص دهم ماه محرم است ؟

*آیا*  اگر امام حسین(ع) مثلاً ، در یازدهم محرم شهید می‌شدند ، آنگاه ، تاسوعا با عاشورا عوض می‌شد و عاشورا واژه دیگری داشت؟

در ریاضی اعداد قاعده خود را دارند و هر قاعده‌ای که بر شمارش اعداد حکم کند بر سلسله اعداد هم حاکم خواهد بود . 

اعداد بر خلاف کلمات استثنا پذیر نیستند.

به طور مثال ، در کلام عرب اعداد این گونه شمارش می‌شوند:

اول – ثانی - ثالث - رابع ... 

و یا اولاً – ثانیاً - ثالثاً - رابعاً و ... 

چنان چه تاسوعا و عاشورا در زمره اعداد باشند باید قاعده‌پذیر باشند ؛ یعنی باید بتوان بقیه اعداد را هم به همان سیاق تلفظ کرد؛ مثل تاسوعا – عاشورا – ثامونا – سابوعا ....

*اما* می‌بینیم که بقیه اعداد از این قاعده پیروی نمی‌کنند ؛

 لذا ، نمی‌توانیم دلیلی داشته باشیم که ، تاسوعا و عاشورا عدد هستند تا از قاعده شمارش پیروی کنند و این دو روز هیچ ربطی به اعداد ندارد ، بلکه معنای دیگری دارند.

*عاشورا* 

روز معاشرت با امام(ع)

عشر به کسر عین و عشرت ، به معنای معاشرت و مصاحبت است . 

معاشر به ضم میم، یعنی مصاحب 

و عاشر ، اسم فاعل عشر است که خودش ثلاثی مجرد اسم مصدر عشرت است. 

خداوند می‌فرماید: 

«وَ عاشِرُوهُنَّ بِالْمَعْرُوفِ» (نساء/۱۹) با زنان آن گونه که شایسته آنان است معاشرت کنید . 

عشیر یعنی همدم و رفیق 

«وَ لَبِئْسَ الْعَشِیر ُ» (حج/۱۳) چه بد دوستی انتخاب کرده‌اند و چه بد معاشر و رفیقی است .

العاشور از ریشه عشر به کسی گفته می‌شود که ، 

معاشرت خصلت او باشد .

پس *العاشوراء؛*  جائی که میل به معاشرت و رفاقت و مصاحبت نمایان می‌شود و افراد میل معاشرت خود را با کسی که مورد نظر است عرضه می‌کنند،

و *عاشورا* مبالغه است

از میل به معاشرت  یعنی روزی که میل معاشرت و رفاقت با امام (ع) به شدت بالا می‌رود.

*تاسوعا*  روزی برای وسعت ظرفیت.

با خارج شدن عاشورا از سلسله اعداد، عدد بودن تاسوعا نیز مورد تردید قرار می‌گیرد و معنی *نهم* را از دست می‌دهد.

*اتسع* به فتح الف یعنی ، گروه‌های ۹ نفره شدند.

اما *اتسع* به کسر الف یعنی، وسعت پیدا کرد(گشاد شد) و فراخ گردید.

*اتساع* ، یعنی گسترده شدن و گشاد شدن وبالا رفتن ظرفیت . 

اتساع شرائین یعنی ، رگ‌ها گشاد شدند و ظرفیت شان برای عبور خون زیاد باشد.

*التاسوع* یعنی چیزی که فراخی و گستردگی و ظرفیت اش زیاد باشد ؛ 

 *التاسوعا* یعنی جائی که بتوان ظرفیت را بالا برد و فراخی ایجاد کرد؛

و *تاسوعا* 

این معنی را پیدا می‌کند؛ *روزی که ظرفیت بالا می‌رود و در سینه‌ها فراخی ایجاد می‌شود و به جای تنگی، وسعت می‌یابد*

این دو نام از ابداعات *امام سجاد (علیه‌السلام) است* 

و اگر در بعضی از روایات از پیامبر اکرم (ص) از عاشورا گفته شده است ،اکثرا جعلیات بنی‌امیه، برای کم کردن اثرات عاشورای امام حسین (علیه السلام) است.

اما ، در مورد تاسوعا تقریباً نداریم که قبلاً از امام سجاد (ع) لغت تاسوعا به کار برده شده باشد و این معنا از *عاشورا و تاسوعا*  خیلی عاشقانه است...

برگرفته از کتاب «سفری از عاشورا تا اربعین» تألیف عبدالله مستحسن*

کانال رسمی معاونت آموزش حوزه علمیه خراسان:

http://eitaa.com/joinchat/1842216994C8e88b82cfe

@howzehamozesh